~ Imre Dietz

‘Van geluk weet ik niets, ik heb alleen verstand van psychopathologie,’ verklaarde de docent lachend. De handpalmen wezen verontschuldigend naar boven. Tijdens een nascholing bespraken we de vraag van veel mensen om zich gelukkig te voelen en hoe therapeuten daarvan schrikken. Alsof we onze cliënten een instant halleluja-gevoel moeten bezorgen. Help. Alsof we zelf altijd zo gelukkig zijn. Zucht. Toch is er intussen een schat aan inzichten bekend. Het is bijvoorbeeld een verademing om het boek ‘Op naar geluk’ van psycholoog Ap Dijksterhuis te lezen. Hij betoogt dat alles wat we doen, te maken heeft met de verwachting er gelukkiger van te worden. Alleen kloppen onze verwachtingen vaak niet. Door wetenschappelijke onderzoeken weten we nu op welk deel we wel invloed hebben en hoe we dat het beste kunnen doen. Zondag 6 en 20 maart is er weer de korte cursus ‘De psychologie van geluk’. Voor meer informatie en reacties van vorige deelnemers, zie http://www.imredietz.nl/de-psychologie-van-geluk.

Nog een mooi voorbeeld van hedonistische adaptatie (zie vorige blog):

Barbara Fredrickson is psycholoog en emotie-wetenschapper. Ze wilde een groep mensen die meer positieve emoties ervoer, vergelijken met een groep die dat niet deed (zie haar boek Liefde 2.0, de kracht van positieve verbondenheid, 2013) De grote vraag was: hoe ‘geef’ je een groep mensen positieve emoties? Aanvankelijk bood ze muziek, filmfragmenten, cartoons en snoep aan. Maar deze methoden voldeden niet op de lange termijn: als ze te vaak werden herhaald, verloren ze hun werking. We passen ons namelijk aan; zelfs de krachtigste emotie-opwekkende prikkel verdwijnt naar de achtergrond als we er te vaak aan worden blootgesteld (hedonistische adaptatie).

Toen Barbara de metta-meditatie ontdekte, in het Engels ‘loving kindness’, was ze zo geraakt dat ze hiermee ging experimenteren. Inderdaad bleek deze (boeddhistische) meditatie wel een blijvende positieve uitwerking te hebben. De groep die metta leerde, ervoer op lange termijn meer liefde, betrokkenheid, rust, plezier, een betere gezondheid en vooral positieve emoties in het contact met anderen, in vergelijking met de groep die deze meditatie niet leerde.

Op internet is veel te vinden over metta. In het kort komt het neer op je aandacht richten op de volgende intentie:

1. de wens dat je je veilig voelt, in vrede, gezond, zorgeloos, dat je aankan wat op je pad komt;
2. dit kun je uitbreiden naar iemand die je dierbaar is;
3. naar een neutraal persoon;
4. naar iemand met wie je wat hebt uit te zoeken;
5. allen bij elkaar: jezelf, een vriend/vriendin, een neutraal persoon, een ‘vijand’

Als je afgeleid wordt door bijvoorbeeld gedachten of geluiden breng je je aandacht vriendelijk, zonder oordeel, terug.

Zie ook: http://www.imredietz.nl/meditatie en http://www.imredietz.nl/zin-in-geluk

Mooi stuk in de Sir Edmund van de Volkskrant afgelopen zaterdag over de relatie tussen rijkdom en geluk. Hierin wordt het begrip ‘hedonistische adaptatie’ uitgelegd als een biologisch gegeven: omdat veranderingen ons uit balans brengen, proberen we het evenwicht te herstellen door terug te keren naar het basisgevoel van voorheen. Dit geldt voor zowel positieve veranderingen als negatieve. Van een grote geldprijs genieten we niet langer dan twee jaar… Gewenning aan de nieuwe omstandigheden maakt dat het geluksniveau weer daalt tot je normale staat van zijn.

Onszelf dus niet langer een stommeling vinden als we niet meer zo genieten van die mooie…. (vul maar in); blijkbaar is ons overlevingsmechanisme goed aan het werk…

Wat wel blijvend gelukkig maakt, is je committeren aan zaken die voor jou van waarde zijn, zoals bijvoorbeeld iets nieuws leren (studie, sport, kunst), een relatie die belangrijk voor je is verbeteren of spiritualiteit een grotere plaats geven in je leven. Je zorgt ervoor dat je steeds nieuwe uitdagingen aangaat en positieve ervaringen creëert.

Kies voor doelen/activiteiten die je én verantwoord én plezierig vindt. Alleen verantwoord is moeilijk vol te houden, en ook alleen plezierig is vaak niet genoeg om langdurig vol te houden; waarde en betekenis zijn essentieel. Wat jouw waarden zijn, ontdek je bijvoorbeeld door de vraag: hoe wil je herinnerd worden? Of, iets luguberder, wat moet er op je grafsteen staan?

(De titel is van Cees Buddingh)

Zie ook: http://www.imredietz.nl/zin-in-geluk

Als je het over geluk hebt, komen al snel woorden langs als dankbaarheid, tevreden zijn met kleine dingen en waarderen wat er is. Prachtig allemaal, of zoet en klef? In het ergste geval wekken ze afgrijzen op. Het ‘dankbaar moeten zijn want anders…’-gevoel dat sommige mensen is opgedrongen, helpt niet mee. ‘Ik bid nie veur bruune boon’n!’ riep Bartje niet voor niets in de boeken van Anne de Vries.

Maar als je ‘t kan zien als ‘verbazing, erkenning en waardering voor het leven’ in de woorden van dankbaarheidsonderzoeker Robert Emmons, is dat wellicht een ingang. Je hoeft ook niet blij te zijn met bruine bonen. De vraag is, waar ben je wél blij mee? Kijk eens rond in je huidige leven. Kan variëren van vriendschappen en gezondheid tot wonen in Nederland, vrijuit kunnen lachen om niks, een gerepareerde wasmachine.

Eens in de zoveel tijd kun je deze oefening doen; niet elke dag, maak er geen verplichting van. Vermindert gelijk hebzucht, irritatie, jaloezie en bezorgdheid. En zorgt ervoor dat we niet te snel wennen aan wat goed is.

Zie ook: http://www.imredietz.nl/zin-in-geluk

Het is zondag, tijd voor een blog. Het is geweldig wat ik lees en leer. Waar liggen mogelijkheden om geluk wakker te kussen?

Het levert me van alles op: aha-momenten (‘ja natuurlijk!’), ontroerende (‘tot welke liefdevolle dingen zijn we wel niet in staat?’), ernstige (‘dit had ik veel eerder willen weten’) en vrolijke (‘zo moeilijk is het dus niet’).

Weg verveling, somberheid en twijfel.

Wat krijg ik ervoor terug: actie! Schrijven, lezen, dansen, leren, eten en kletsen, knuffelen en lachen. En ook: dóór willen, gevoel van geen tijd, zes dingen tegelijk, haast, stress…

Ai, heb ik iets gemist?

De tip: zorg voor balans tussen inspanning en ontspanning. Dus ook kunnen lummelen en luieren, voor je uitstaren en niks hoeven, aanrommelen en spelen, en genoeg slapen.

Fijne (zon)dag!

Zie: http://www.imredietz.nl/zin-in-geluk

Bij het starten van de auto ziet ze het opeens: de diamant in het midden van de ring is weg. De huls is nu een dof gat. Marieke stapt uit de Renault en zoekt de stoep minutieus af, helemaal tot aan de deur van het kinderdagverblijf. De lucht is grauw, de eerste druppels waaien in haar gezicht. Oppassen nu dat Mees haar niet ziet, nog meer tranen van hem zal haar kraan zeker openzetten. Verbeten zoekt ze nogmaals het pad af, terug naar de auto. Geen schittering van welke diamant dan ook.

Behalve strategieën kiezen waar je gelukkig van wordt, is het minstens zo belangrijk om te weten wat je kunt doen als er pijnlijke en negatieve gebeurtenissen op je pad komen. Die horen er immers bij. Beter met tegenslag kunnen omgaan is een belangrijke vaardigheid in het vergroten van geluk.

Denk eens terug aan de laatste keer dat jij van slag was. Wat hielp jou toen om daar weer uit te komen? Mocht het, om in de metafoor te blijven, een tijdje windstil blijven? En wat deed je om het vervolgens weer te laten waaien? Laat het me weten via info@imredietz.nl.

Een paar tips vanuit wetenschappelijk onderzoek:

• Gun jezelf een adempauze door afleiding te zoeken of lichamelijke activiteiten te doen
• Praat met iemand die je vertrouwt en van wie je steun krijgt
• Kun je iets leren van wat er is gebeurd?
• Als je geen enkele invloed op de gebeurtenis hebt, kun je het dan laten zijn en voelen wat het met je doet?
• Kun je je misschien, als je er iets mee hebt, richten tot religie/spiritualiteit?
• Bedenk hoe iemand die je hoog hebt, met deze situatie zou omgaan

Dit zijn enkele tips. In de workshop Zin in geluk komen veel meer handreikingen aan de orde. Waarbij het er overigens niet om gaat die allemaal als een dolle te gaan toepassen, maar om eruit te kiezen welke op dit moment het beste bij jou aansluiten. Zie: http://www.imredietz.nl/zin-in-geluk

Het is waar: mensen met een vaste relatie komen gelukkiger uit de bus dan singles. Overhaast naar het altaar rennen dan maar?

Wel handig om te weten dat de piek van het samen zijn ongeveer twee jaar duurt waarna je gewoon weer terugzakt naar je vertrouwde basisniveau. Elke twee jaar dan maar wisselen? Van verliefdheid naar verliefdheid? Ik ken iemand die dat als een serieuze optie ziet. Je verbondenheid met elkaar versterken is ook een idee. Ben je én gelukkiger, én je mijdt de pijn van een scheiding – én de kosten van weer een bruiloft.

Liefde kun je zien als een micromoment van warmte en contact dat je met een ander deelt. Dat kan dus veel breder dan alleen in een hechte relatie. Deze momenten zijn behoorlijk tijdelijk en gaan snel weer weg, maar het goede nieuws is dat je ze ook steeds weer opnieuw kunt creëren. Bouw je aan een fundament en ontstaat er een diepere verbinding. Voorwaarde is wel dat je lichamelijk en emotioneel aanwezig bent. Dus dat je positief aandacht hebt voor elkaar en de tijd hebt voor de ander. De smartphone en to-do lijstjes komen later wel weer.

Twee tips die ook voor vriendschappen gelden:

– Deel vooral ook geluk en succes met elkaar en, zo mogelijk nog belangrijker, reageer daar enthousiast en betrokken op. Wees oprecht blij voor de ander, hoe klein het succes ook is. Vraag door en, als je het meent, complimenteer (degene die complimenteert kan bang zijn als een slijmbal over te komen, maar grappig genoeg ervaart degene die het compliment krijgt, dat vaak niet zo). En merk op dat de vreugde over het wel van de ander jou ook een prettig en ontspannen gevoel geeft. Dus praat niet alleen over wat er niet goed is gegaan, maar vier vooral goed nieuws met elkaar. Werkt gelijk als tegengif voor jaloezie en afgunst.

– Verhoog je oxytocinespiegel (knuffelhormoon) door oogcontact te hebben, oprecht te glimlachen, en, als het past in de situatie, de ander vriendschappelijk aan te raken, te omhelzen of te masseren. Oxytocine is de grote motor achter de bedaar-en-maak-contactreactie; deze verhoogt onderling vertrouwen en vermindert depressieve gevoelens. Het is dan ook de tegenhanger van de veel bekendere vecht-of-vluchtreactie.

En ja, voor vrouwen met een baby: ook bij borstvoeding komt oxytocine vrij. En ben je in de buurt van een welwillende liefdespartner? Ook bij seks namelijk.

Vergroot het aantal micromomenten van liefde: een springplank naar geluk voor zowel de mensen om je heen als voor jezelf.

Zie: http://www.imredietz.nl/zin-in-geluk

Voor zo’n veertig procent dan. Ongeveer. De cijfers verschillen een beetje, maar er is in ieder geval een behoorlijk deel waar je zelf invloed op hebt. Het aangeboren deel, weten we uit tweelingenonderzoek, ligt op zo’n vijftig procent. En uitgaand van een zekere basisveiligheid bepalen de omstandigheden slechts tien procent van je geluk: hoe welvarend je bent, in wat voor huis je woont, welk werk je doet en met wie je zoal je tijd en je bed deelt.

Dure dingen of nieuw werk doen dus zeker wel wat, maar zijn vaak niet zo makkelijk te realiseren. En als het al lukt om omhoog-te-verhuizen, wennen we nogal snel aan de nieuwe omstandigheid… waarna ons oog valt op een huis dat nog mooier is.

Wat je gemakkelijker kunt doen om je gevoel van geluk te vergroten, zonder dat je gelijk je relatie verbreekt of je huis op Funda zet, zit ‘m in heel andere dingen. Iets wat je nu ter plekke kunt doen, en wat niet veel geld hoeft te kosten. Bijvoorbeeld bewust genieten. Of helemaal opgaan in een activiteit die niet te moeilijk is, maar waar je wel echt je aandacht bij nodig hebt – flow. Kortom, kus de kikker.

Dat klinkt mooi, bewust genieten, maar hoe doe je dat? Genieten betekent dat je buiten de ervaring moet treden, je evalueert je beleving hier en nu: ‘Dit is mooi/lekker/bijzonder…’ Je zintuigen staan helemaal open. Ook kunnen gedachten aan het verleden het genieten op gang brengen: je eerste kind, baan, liefde, een concert, een schilderij. ‘Wat was dat gaaf!’ Of je verheugt je juist op wat gaat komen: een weekend vrij, de zon op je huid, een goeie film, een wandeling langs het strand al dan niet met vrienden. Niet onbelangrijk, genieten vergroot zelfvertrouwen, extraversie en tevredenheid.

Als je ergens helemaal in opgaat, is er sprake van flow; dan ben je je juist niet bewust. Pas later merk je hoeveel tijd er voorbij is gegaan en hoe geconcentreerd je dan bezig bent geweest. In de Volkskrant laatst sprak een hersenchirurg van de beleving van minuten in plaats van uren bij het opereren. Achteraf kun je concluderen dat je helemaal opgegaan was in de activiteit, en wellicht geniet je dan nog wat na. Komen ze toch weer samen.

Zie http://www.imredietz.nl/zin-in-geluk

Dit jaar had ik rond Oud & Nieuw geen enkel goed voornemen bedacht. Niet gehinderd door nieuwe pogingen ging alles gewoon zijn gangetje, totdat ik las over de uitkomsten van een grootschalig onderzoek.

Tot mijn verbazing, met alle nare berichten over bijvoorbeeld steeds meer obesitas, bleek dat veel mensen na verschillende pogingen, wel degelijk in staat waren tot stoppen met te veel en ongezond eten. En met roken. De mensen die ondervraagd waren, bleken gewoon mensen op een strand. Geen cursisten van een dieetclub, of van een training stoppen met roken. Gewoon mensen die een dagje naar zee gingen, en aan wie gevraagd werd of ze vroeger te zwaar waren geweest of rookten. Drieënzestig procent bleek zijn doel te halen en als deze mensen eenmaal ontdekten wat voor hen het beste werkte, werd het steeds makkelijker om vol te houden. Ongetwijfeld kun je kritiek bedenken op de onderzoeksmethode. Zijn mensen die naar het strand gaan, en ook nog Amerikanen, niet sowieso positiever ingesteld? Logen ze niet gewoon om zich beter voor te doen? Of om de onderzoeker te pleasen? Je weet het niet precies.

Toch was dit onderzoek aanleiding om eens rond te vragen hoe dat bij anderen zat, gewoon hier in Nederland. Wat hadden ze eigenlijk al bereikt – wat ze zelf intussen doodnormaal vonden? Niet meer roken stond op 1, minder drinken op 2, verschillende eetgewoonten proberen met uiteindelijk een methode die wel werkt op 3. Ook noemde iemand: gestopt met piekeren over het verleden. En iemand anders: ik ben iedereen die ik tegenkom en met wie ik oogcontact heb, gedag gaan zeggen. Geinig wel.

Voordat je nadenkt welke gewoonte je zelf graag zou willen aanpakken, is het een goed idee om net als de strandgangers, stil te staan bij wat je al bereikt hebt. We zijn geneigd steeds maar onze aandacht te leggen op wat er nog niet oké is in ons leven, en vergeten gemakshalve wat al prima gaat. Misschien ben je 10 jaar geleden gestopt met roken, nadat je toenmalige partner niet meer met je asbaklippen wilde zoenen, en bedacht je na het verbreken van je relatie dat zij dan wel niet meer welkom was in je huis, maar sigaretten evenmin. Of je bent al een jaar of 4 elke week een paar keer aan het hardlopen, omdat het bankhangen je de keel uithing, en hardlopen beter in je agenda paste dan een sportvereniging. Denk eens terug wat dan maakte dat het je toen wel lukte. Wat was een beslissende factor?

En op welk terrein zou je dan nu een stap willen zetten? Misschien iets wat je rond 31 december bedacht? Misschien iets wat je al jaren geleden hebt opgegeven? Welke methode je ook gaat gebruiken, weet dat je niet moet opgeven bij de eerste poging. Hou het ook niet bij één methode. Gun je zelf een tweede kans. Een derde. En ja, wellicht ook een zesde.

Zie http://www.imredietz.nl/zin-in-geluk

Laatst besprak ik met twee vrienden het nut en de irritatie rond zelfhulpboeken en bladen als Happinez. ‘De enige die zichzelf ermee verder helpt, is de schrijver van die boeken. Want bijna niemand verandert zijn gedrag na het lezen ervan,’ schamperde de een.

‘Maar het is zo fijn om er af en toe een te lezen… al staat er soms precies het tegenovergestelde in, dat weet ik ook wel.’ De ander haalde hierbij vrolijk zijn schouders op. Meewarig klopte de een de ander op de rug. En de ander glimlachte de een al even vriendelijk toe.

Beiden hebben een punt. De definitie van waanzin is ook wel omschreven als: hetzelfde blijven doen en een ander resultaat verwachten. Maar… het lezen zelf  doet ter plekke iets met je geluksgevoel. Aandacht aan spiritualiteit op een manier die bij jou past, is namelijk een manier die prima werkt om je gevoel van zelfverwezenlijking en zingeving te vergroten. Overigens geldt dit eveneens voor de schrijver. Die verdient er dus niet alleen zijn brood mee, maar wordt er zelf ook gelukkiger van. Het toverwoord is wel: afwisseling. Omdat we nu eenmaal snel gewend zijn aan nieuwe prikkels, duurt geluk maar kort. Vandaar dat we niet genoeg hebben aan een enkel boek, maar steeds opnieuw verhalen en ervaringen nodig hebben.

Geen schuldgevoel meer dus als je die nieuwe Psychologie of Flow in huis haalt. Gewoon van genieten. En wie weet maakt een verhaal je eens zo wakker dat je, ondanks dat je reptielenbrein het liefst op de automatische piloot blijft staan, jezelf toch gaat aanpakken en zomaar iets gaat doen met al die adviezen.

Zie http://www.imredietz.nl/zin-in-geluk